NHÂN ĐẠO HIỆU QUẢ LÀ GÌ?

NHÂN ĐẠO HIỆU QUẢ LÀ GÌ?

Nếu muốn đầu tư vào một công ty, bạn cần tư vấn từ chuyên gia hoặc xem xét các công ty khác nhau. Dù thế nào, bạn sẽ phải nhìn vào những bằng chứng xác thực nhất để tìm ra đâu là nơi xứng đáng nhất với đồng tiền bát gạo của bạn. Thực tế, hầu như chẳng có ai ngu ngốc đến nỗi đi đầu tư cho một công ty “lao vào” họ và chào bán trên đường phố cả. 

Vậy mà, hàng năm, hàng trăm nghìn người quyên góp cho các tổ chức từ thiện họ chưa từng nghe tên chỉ vì một nhà gây quỹ “hót hay” rằng họ cần ủng hộ, dù họ chẳng biết người đó là ai. Và thường họ cũng không có cách nào biết tiền của mình quyên góp được dùng vào việc gì.

Một điểm khác biệt lớn giữa đầu tư vào một công ty và ủng hộ tiền cho từ thiện là công việc từ thiện thường thiếu đi cơ chế phản hồi thích hợp. Đầu tư vào một công ty tệ, bạn sẽ mất tiền; nhưng gửi tiền cho một tổ chức từ thiện tệ, bạn thậm chí còn chẳng biết là nó tệ. Bạn sẽ nhanh chóng nhận ra sự dối trá nếu mua một chiếc áo phông được quảng cáo là làm từ lụa trong khi lại sử dụng pôliexte; nhưng bạn sẽ chẳng hề biết việc mua một cốc cà phê có gắn chiếc tem Thương mại công bằng (Fairtrade) liệu sẽ giúp được ai, làm hại ai, hay vô thưởng vô phạt. Bởi chúng ta không nhận được những phản hồi hữu ích khi cố gắng giúp đỡ người khác, không thể hiểu được liệu thực sự ta có tạo ra khác biệt hay không.

Nhân đạo hiệu quả đồng nghĩa với việc hỏi rằng, “Làm cách nào để tôi tạo ra sự khác biệt lớn nhất có thể?” và dùng bằng chứng cùng suy luận cẩn trọng để tìm câu trả lời. Làm việc thiện cũng cần cách tiếp cận khoa học. Cũng giống như khoa học luôn tiếp cận theo hướng trung thực và vô tư để tìm ra sự thật, đồng thời cam kết tin vào việc sự thật đấy sẽ diễn ra, nhân đạo hiệu quả cũng có cách tiếp cận tương tự để tìm ra điều tốt nhất cho thế giới này, đi kèm với cam kết sẽ làm những điều tốt nhất, bất kể điều gì xảy ra.

Giống như tên gọi, nhân đạo hiệu quả có 2 phần, và tôi muốn nói rõ mỗi phần có ý nghĩa như thế nào. Theo cách mà tôi dùng, nhân đạo đơn giản có nghĩa là cải thiện cuộc sống của mọi người. Rất nhiều người tin rằng nhân đạo đi kèm với hi sinh, nhưng nếu bạn có thể làm việc thiện và cùng lúc duy trì một cuộc sống thoải mái, đấy là phần thưởng, và tôi rất vui khi vẫn gọi đó là nhân đạo. 

Phần thứ hai là tính hiệu quả, ý tôi ở đây là làm được nhiều việc tốt nhất với bất kể nguồn lực nào bạn có. Điều quan trọng, nhân đạo hiệu quả không phải để tạo ra sự khác biệt, hoặc làm được một số nhất định việc tốt, mà nó hướng tới mục đích tạo ra sự khác biệt lớn nhất có thể. Quyết định xem một việc có hiệu quả hay không đồng nghĩa với việc nhận ra rằng có những phương thức làm việc thiện tốt hơn những phương thức khác. Mấu chốt của điều này không phải để chúng ta trách móc ai, hoặc chê bai một số phương thức làm việc thiện là “không xứng đáng.” Hiểu một cách đơn giản hơn, đây đơn thuần là tìm ra phương thức tốt nhất, và thực hiện chúng trước.

—

🌬️ Trích "Doing Good Better - Làm việc thiện đúng cách"