GIÀU, NGHÈO VÀ SỰ BẤT CÔNG

GIÀU, NGHÈO VÀ SỰ BẤT CÔNG

Mình gần đây thỉnh thoảng có suy tư câu hỏi, sự bất công có đủ để giải thích việc người nghèo nghèo mãi hay không.

Mình nghĩ là về tổng quan mà nói, chuyện công bằng trong xã hội là việc cùng một cơ hội thì người có năng lực tốt hơn sẽ chiến thắng người có năng lực thấp hơn. Ví dụ, cùng thi đại học, cùng nộp đơn xét tuyển vào trường với cơ chế xét tuyển theo điểm thì ai làm bài được điểm cao hơn sẽ được vào. Nếu điều đó không xảy ra, thì đó là sự bất công. Nhưng mặt khác, công bằng xã hội đối với mình không phải là chuyện ai có bao nhiêu cơ hội. Người ở tầng lớp dưới sẽ có rất ít cơ hội so với người ở tầng lớp trên, và theo mình, nói chung, việc người ở tầng lớp trên của xã hội có nhiều cơ hội hơn không phải là một điều bất ngờ, cũng không phải là sự bất công.

Hôm nay mình có thời gian nói chuyện với một người kỹ sư mình nể phục từ lâu, cũng là người mất rất nhiều công sức đấu tranh cho sự cởi mở của thông tin và internet đến với người Việt. Vì người kỹ sư này tin rằng cũng như anh ấy và mình, sự tự do cởi mở về thông tin sẽ một phần gián tiếp mang tới cơ hội cho những người nghèo để họ di chuyển lên những tầng lớp cao hơn. Mình rất ủng hộ cách nghĩ và cách làm của người kỹ sư đó. Internet và tự do thông tin, hay sự nở rộ của các doanh nghiệp, các nguồn đầu tư là một điều theo mình rất quan trọng cho người nghèo.

Những người giàu họ hỏng việc này họ lại có cơ hội khác đến ngay. Người nghèo là người có ít cơ hội để đổi đời: Cơ hội vào đội tuyển học thầy cô tốt, có bạn bè tốt, vào đại học, học được cái mình cần học, gặp được người dẫn đường tốt, vào công ty tốt, tất cả những những việc đó rất hiếm khi xảy ra với người nghèo. Internet là một trong những công cụ tăng khả năng gặp được người dẫn đường tốt, hình mẫu để học tập, nhu liệu tra cứu học hỏi lên rất nhiều lần với tất cả mọi người, một tài nguyên vô cùng quý giá đặc biệt là với người nghèo.

Người dẫn đường tốt cho người khác tìm sự giải thoát, mình nghĩ không phải là chỉ họ đi chửi bới ném đá những trường hợp bất công do may mắn mà ai đó bóc phốt ra được. Mình nghĩ đó phải là sự khai sáng, mang cho người ta cách tạo ra các cơ hội mà người giàu/có quyền không thể tranh giành với mình, và cần phải chuẩn bị cho chính mình những kỹ năng cần thiết để nắm lấy cơ hội khi nó đến. Vì những cơ hội đó cũng rất nhiều trong thế giới này.

Đọc tiếp bài viết của tác giả Curly Rae Braces tại đây